Araştırmacılar, beyin büyüklüğü ile beyin gücü arasındaki ilişkiyi anlamamızı geliştiren bir keşifle arıların temel matematik yapabileceklerini keşfetti.
Bal arılarının sıfır kavramını anlayabileceklerini saptayarak Avustralya ve Fransız araştırmacılar, arıların toplama ve çıkarma gibi aritmetik işlemleri yapıp yapamayacağını test etmeye karar verdi.
Matematik problemlerini çözmek, sayıların karmaşık zihinsel yönetimini, uzun vadeli kuralları ve kısa süreli çalışma belleğini içeren karmaşık bir biliş seviyesi gerektirir.
Bir bal arısının minyatür beyninin bile temel matematiksel işlemleri kavrayabildiğinin açığa çıkarılması, Yapay Zekanın gelecekteki gelişimi için, özellikle de hızlı öğrenmenin geliştirilmesinde etkileri vardır.
Avustralya’nın Melbourne kentindeki RMIT Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yürütülen yeni çalışma, arılara toplama ve çıkarma için sembolik olarak renkleri tanımaları ve bu bilgileri aritmetik problemleri çözmek için kullanmaları gerektiğini öğretti.
RMIT’den Doçent Adrian Dyer, toplama ve çıkarma gibi sayısal işlemlerin karmaşık olduğunu, çünkü iki işlem seviyesi gerektirdiğini söyledi.
Dyer, Kısa süreli belleğinizdeki belirli bir sayıyı zihinsel olarak manipüle ederken, uzun süreli belleğinize ekleme ve çıkarma ile ilgili kuralları tutabiliyor olmanız gerekir.
“Bunun üzerine, arılarımız aynı zamanda aritmetik problemleri çözmek için kısa süreli anılarını da kullandılar; artı veya eksi görsel yardımlar vermek yerine soyut kavramlar olarak tanımayı öğrendiler.
“Bulgularımız, gelişmiş sayısal bilişin, insan olmayan hayvanlar arasında doğada daha önce tahmin edilenden çok daha yaygın olabileceğini göstermektedir.
“Eğer matematik büyük bir beyne ihtiyaç duymuyorsa, yeni problemlerin hızlı AI (yapay zeka) öğrenmesini geliştirmek için hem uzun vadeli kuralların hem de çalışma belleğinin etkileşimlerini birleştirmemiz için yeni yollar olabilir.”
Hayvanların karmaşık sayı becerilerini bilmesi veya öğrenmesi hakkında ciddi tartışmalar var.
Birçok tür, miktarlar arasındaki farkı anlayabilir ve bunu yem yapmak, karar vermek ve sorunları çözmek için kullanabilir. Ancak, kesin sayı ve aritmetik işlemler gibi sayısal biliş, daha karmaşık bir işlem seviyesi gerektirir.
Deneyin Yapılışı
Ekip ilk olarak 14 arıyı, Y şeklindeki bir labirente Y’nin bir kolundan girecek şekilde eğittiler. Girişte arılar bir gri şekille karşılaşıyor. Bu gri şekilde 1 ila 5 arasında değişen sayıda daha küçük şekil bulunuyor. Arılar, sarı şekiller için şekil sayısından bir çıkarırken, mavi şekiller için toplam sayıya 1 ekliyor.
Yani arı labirente girdiğinde 3 sarı üçgen görüyorsa sorunun cevabı 2 üçgen oluyor. Labirentin her çıkışı bir cevabı temsil ediyor. Doğru cevabı bulan arı şekerli suya kavuşurken, yanlış cevap veren arılar ise sirkeli suya çıkıyor.
Araştırmacılar, ilk başta rastgele uçuşan arıların zamanla mavi ve sarı rengin anlamlarını öğrendiklerini söylüyor.
Araştırmacılardan Adrian Dyer, bal arılarına temel aritmetik öğretebilmenin, hayvanlar alemine dair bir keşiften fazlası olduğuna inanıyor. O’na göre bu olay, kompleks problem çözme yeteneklerinin küçük paketler aracılığıyla yapılabileceğini gösteriyor.
Dyer ayrıca, insan olmayan canlılarda gelişmiş nümerik tanımlama yeteneğinin, tahmin edilenden çok daha fazla olabileceğini söylüyor. Dyer’e göre matematik sorularını çözmek için büyük bir beynin gerekmemesi, uzun vadede hızlı yapay zeka öğrenmesini tetikleyecek yeni yollar bulmak açısından da faydalı bir keşif.
Çeviri ve Derleme: Popüler Tarım Bilimleri
https://phys.org/news/2019-02-bees-brains-basic-math.html
İleri Okuma: S.R. Howard el al., “Numerical cognition in honeybees enables addition and subtraction,” Science Advances (2019). DOI: 10.1126/sciadv.aav0961 , http://advances.sciencemag.org/content/5/2/eaav0961
Yapay zeka geliştirilmesi açısından önemli bir deney sanırım. İleri ki zamanda neler olacağını hayal etmesi bile zor