Teknoloji, tarımı daha da verimli hale getiriyor, ancak teknolojik gelişmeler, artan küresel nüfusun biyoçeşitlilik üzerindeki etkilerini önlemek için yeterli olmayabilir.
Nature Ecology & Evolution dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, hızlı nüfus artışı ve daha fazla yaygınlık dünya çapında arazi kullanımında artışa ve biyolojik çeşitlilik kaybına neden oluyor.
Biyoçeşitlilik kaybı (çoğunlukla tarımsal genişleme nedeniyle) küresel gıda tedarikini tehdit ediyor, ancak gıdaların giderek artan sayıda nüfusu beslemesi için artan talep yeni ekili alanlara ihtiyaç duyuyor.
Tarım artık biyolojik çeşitlilik kaybı ile ilişkili başlıca faktörlerden biri olduğu bilinmektedir. Özellikle, toprağın aşırı kullanımı, sürdürülemez arazi yönetim uygulamaları, pestisitlere, herbisitlere ve diğer kimyasallara aşırı bağımlılık ile arazi kullanımı değişiyor. Yeni teknolojiler, tarım endüstrisinde çevreye zarar veren kimyasal maddelerin kullanımını azaltma ve arazi kullanımını daha verimli hale getirme potansiyeline sahip.
Ancak bu, çevresel zararları önlemek için yeterli mi?
Alman Bütünleştirici Biyoçeşitlilik Araştırma Merkezi (iDiv) ve Martin Luther Üniversitesi Halle-Wittenberg (MLU) liderliğindeki Avrupa araştırmacı ekibi, nüfus artışı ve ekonomik kalkınmanın küresel biyolojik çeşitlilik kaybı üzerindeki rolünü incelemek için küresel biyofiziksel ve ekonomik modelleri kullandı.
Yazarlara göre, tarım ve ormancılığın etkileri 2000 ile 2011 arasında artmıştır. Özellikle, sonuçlar arazi kullanımı değişiklikleri ve tükenme riski altında bulunan kuş türü sayısında yüzde 3 – 7 oranında bir artış ve karbon tutmasında yüzde 6 azalma olduğunu göstermektedir.
Genel olarak, sığır yetiştiriciliği, biyolojik çeşitlilik kaybının en büyük itici gücüdür, ancak yağlı tohum üretimi biyolojik çeşitlilik etkilerinde en büyük artışları göstermiştir. Dahası, ormancılık faaliyetleri karbon tutumu üzerinde en yüksek etkiye neden olmuştur.
Biyoçeşitlilik kayıpları bazı ülkelerde daha şiddetli geçiyor
Tropik ülkeler olan, Orta ve Güney Amerika, Afrika, Asya ve Pasifik bölgesi biyolojik çeşitlilik kaybını en şiddetli yaşayan ülkeler olarak karşımıza çıkıyor. Karbon tutumu üzerindeki etkiler dünya çapında görülürken, Avrupa ve Kuzey Amerika’daki tarım ve ormancılık arazi kullanımı düşüşün yüzde 25’inden sorumlu.
Son raporlar, tarım ve arazi kullanım değişikliklerinin birçok ekosistem için gerekli olan böcek sayıları üzerindeki yıkıcı etkilerini de vurgulamaktadır. Dahası, monokültürün artan küresel baskınlığı – belirli bir alanda tek bir mahsulün yetiştirilmesi – ve birkaç yüksek değerli mahsulün kayması tarım için daha kötü bir haber.
Mevcut tarımsal uygulamalar açıkça sürdürülebilir değildir. Bu nedenle, ürün çeşitlendirmesini teşvik etmek, kimyasal kullanımı azaltmak ve su ile diğer değerli kaynakları korumak için stratejiler uygulanmalıdır. Mahsul verimliliğini artırmak için – diğer ekosistemlerde olumsuz etki yaratmadan – yeni teknolojiler kullanılmalıdır. Hassas tarım ve sözde hassas koruma çabaları daha sürdürülebilir yaklaşımlara yol açmakta ancak belki de yeterince hızlı bir şekilde ilerlememektedir.
Acaba kendimizi mi kandırıyoruz?
Yeni bulgular, arazi kullanımının daha verimli olmasına rağmen, toplam çevresel zararın arttığını göstermektedir. Teknolojik gelişmeler, dünya genelinde nüfus artışını ve artan refah düzeyini koruyamamaktadır. Gelişmekte olan ekonomiler, uluslararası koruma çabasının bir parçası olarak göz önünde bulundurulması gereken biyolojik çeşitlilik kaybını yönlendirmede gelişmiş ülkeleri aşabilirler.
Yazarlara göre, nüfusun büyümesini yavaşlatan BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmak için esastır ve hem topluma hem de doğaya fayda sağlayacaktır. Ayrıca, “biyoçeşitlilik krizini” ele almak için hükumetler uzaktaki sorumluluğu tanıyan adil bir yaklaşım benimsemeli ve ekonomik çeşitliliğin düşük biyolojik çeşitlilik etkisi olan faaliyetlere doğru kaymasını teşvik etmelidir.
Elbette bununla da bitmiyor, tarım sektörüne egemen olan büyük şirketlerin, tarım kaynaklı biyolojik çeşitlilik ve ekosistem kayıplarını azaltmak için de sorumluluk almaları ve daha aktif olmaları gerekecek.
Peki siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kaynak: Popüler Tarım Bilimleri
Marques, A. et al. Increasing impacts of land use on biodiversity and carbon sequestration driven by population and economic growth. Nature Ecology & Evolution, 2019; DOI: 10.1038/s41559-019-0824-3